Archeologische sites in Libanon: musea, oude resten, historische collecties

Het Museum voor Libanese Prehistorie van de Saint-Joseph-Universiteit documenteert de prehistorische bewoning van het land door middel van een collectie voorwerpen uit verschillende archeologische opgravingen. De tentoonstelling omvat stenen werktuigen, aardewerkfragmenten en andere artefacten die verschillende periodes bestrijken van het Paleolithicum tot de Bronstijd. Deze instelling vult het archeologische panorama van het land aan door haar focus op de vroegste sporen van menselijke aanwezigheid in het oostelijke Middellandse Zeegebied, van vóór de Fenicische en Romeinse beschavingen die zichtbaar zijn op andere locaties in het land.

Het Mineralenmuseum Mim bewaart een van de belangrijkste mineralogische verzamelingen van het Midden-Oosten, met meer dan 2000 exemplaren afkomstig van alle continenten. De tentoonstelling omvat ongeveer 60 procent van de mineraalsoorten die op aarde voorkomen en documenteert geologische processen die zich over meerdere miljarden jaren uitstrekken. Deze collectie past binnen de bredere context van Libanese musea, die archeologische en prehistorische getuigenissen samenbrengen naast natuurwetenschappelijke fondsen die de geologische geschiedenis van de regio documenteren.

Het Nationaal Museum van Beiroet documenteert de geschiedenis van Libanon via een collectie van meer dan 100.000 objecten, waarvan ongeveer 1.300 in de tentoonstellingszalen worden getoond. De instelling presenteert archeologische vondsten uit de prehistorie tot de Ottomaanse periode, waaronder Fenicische sarcofagen, Romeinse mozaïeken en Byzantijnse kunstwerken. Het museum opende in 1942 en onderging een uitgebreide restauratie na de burgeroorlog, voltooid in 1999. De collectie omvat beelden, keramiek, sieraden en inscripties afkomstig van de belangrijkste archeologische vindplaatsen van het land. De tentoonstelling volgt een chronologische indeling en biedt een systematisch overzicht van de verschillende culturen die het grondgebied van het moderne Libanon hebben gevormd.

Het Musée privé Robert Mouawad in Beiroet maakt deel uit van de particuliere collecties die bijdragen aan het archeologische en historische landschap van Libanon. Dit museum toont juwelen, kunstwerken en voorwerpen uit het Midden-Oosten die meerdere eeuwen bestrijken. De collectie omvat objecten uit verschillende perioden en regio's en vult daarmee het begrip van de culturele ontwikkeling in deze mediterrane zone waar Fenicische, Romeinse en latere beschavingen hun sporen hebben achtergelaten.

Het Sursock Museum presenteert Libanese kunst in een 19e-eeuwse villa in de Beirutse wijk Achrafieh. De collectie omvat enkele honderden werken van Libanese kunstenaars vanaf het begin van de 20e eeuw tot heden, waaronder schilderijen, sculpturen en installaties. Het gebouw zelf werd in 1912 gebouwd door Nicolas Sursock en combineert Italiaanse en Ottomaanse architectonische elementen. Na een meerjarige renovatie heropende het museum in 2015 met ongeveer 743 vierkante meter tentoonstellingsruimte verdeeld over vier verdiepingen. Het Sursock Museum documenteert de ontwikkeling van de moderne Libanese kunstscene en organiseert regelmatig tijdelijke tentoonstellingen van hedendaagse regionale kunstenaars.

Deze dertiende-eeuwse vesting staat op een klein eiland voor de kust van Sidon en documenteert de militaire architectuur van de kruisvaardersperiode in Libanon. Het Château de la mer werd onder Frans bestuur op Fenicische fundamenten gebouwd en met het vasteland verbonden door een stenen brug met zeven bogen. Het complex omvat verschillende torens, een centrale binnenplaats en verdedigingsinstallaties die de strategische waarde van deze kustpositie aantonen. In de context van archeologische sites in Libanon illustreert dit maritieme bolwerk de militaire controle die de kruisvaarders uitoefenden over Levantijnse handelsroutes en vult het de Fenicische en Romeinse overblijfselen in de regio aan.

Dit Fenicische tempelcomplex uit de 7e eeuw v.Chr. ligt 1,5 kilometer ten noordoosten van Sidon, op de hellingen boven de rivier Nahr al-Awali. Het heiligdom was gewijd aan Echmoun, de Fenicische god van genezing, en bleef in gebruik tot in de Romeinse tijd. Bezoekers zien vandaag kolomvoeten, altaren en votiefnissen die verschillende bouwfasen vertegenwoordigen. Het terrein omvat meerdere terrasniveaus met een monumentale trap, een podiumtempel en mozaïeken uit de Romeinse periode. Opgravingen die in 1963 begonnen hebben Fenicische inscripties, Perzische reliëfs en Hellenistische sculpturen aan het licht gebracht.

Dit museum documenteert de geschiedenis van Byblos aan de hand van wassen beelden die historische scènes uitbeelden van de Fenicische tijd tot heden. De tentoonstelling omvat voorstellingen van belangrijke gebeurtenissen en persoonlijkheden die de ontwikkeling van de stad gedurende meer dan drie millennia hebben bepaald. De collectie vult de archeologische sites in de omgeving aan door een chronologisch overzicht te bieden van de verschillende bezettingsperioden, van Fenicische handelsnederzettingen via de Romeinse heerschappij tot het moderne tijdperk.

Het Fossielen Museum van Byblos herbergt meer dan 200 versteende exemplaren uit verschillende geologische perioden, afkomstig van lokale vindplaatsen in Libanon. De collectie documenteert de paleontologische geschiedenis van de regio en vormt een aanvulling op het archeologische erfgoed van de stad door getuigenissen van natuurlijke evolutie. De tentoongestelde fossielen omvatten mariene organismen, plantenresten en andere versteende materialen die inzicht bieden in de ontwikkeling van de mediterrane kustzone gedurende miljoenen jaren.

Het Debbane-paleis werd gebouwd in 1721 en documenteert de Ottomaanse woonarchitectuur in Sidon met originele muurschilderingen, gesneden houten plafonds en karakteristieke elementen uit de periode. Het gebouw van twee verdiepingen toont de bouwmethoden van welgestelde koopmansfamilies in de 18e eeuw, met een centrale binnenplaats en ontvangstruimtes versierd met geometrische en florale motieven. Restauratiewerkzaamheden hebben de oorspronkelijke kleurenschema's en ornamenten behouden, waardoor bezoekers het ontwerp van Ottomaanse woonpaleizen in de kustregio kunnen begrijpen. Dit paleis vertegenwoordigt een van de weinige overgebleven voorbeelden van civiele architectuur uit dit tijdperk in Libanon en vult de Romeinse en Fenicische sites in Sidon aan door de Ottomaanse periode toe te voegen.

Dit kruisvaarderskasteel werd in de 11e eeuw gebouwd op een 140 meter hoge heuvel boven Tripoli. De citadel draagt de naam van Raymond de Saint-Gilles, graaf van Toulouse, die het beleg van de stad tijdens de Eerste Kruistocht leidde. Vanaf de muren strekken zich wijde vergezichten uit over de stad en de Middellandse Zee. Het fort documenteert de militaire architectuur van de kruisvaarders in Libanon en vult de archeologische collecties van het land aan, die variëren van Fenicische tempels tot Romeinse ruïnes.

Het Zeepmuseum in Saida bewaart de traditie van de olijfoliezeepproductie in een historische productielocatie. Het 17e-eeuwse gebouw toont originele apparatuur voor ambachtelijke vervaardiging, waaronder ketels, mallen en droogrekken. Demonstraties illustreren traditionele methoden waarbij lokale olijfolie wordt gecombineerd met soda en laurierolie. Het museum documenteert een industrie die eeuwenlang bijdroeg aan de economie van deze Libanese kuststad, waarvan de producten in het hele Middellandse Zeegebied werden verhandeld.

Dit paleis werd gebouwd in het begin van de 19e eeuw onder het bewind van emir Bashir Shihab II en combineert Libanese, Italiaanse en Arabische architectuurelementen. Het complex omvat verschillende binnenplaatsen met fonteinen, versierde ontvangzalen en hammams uit deze periode. Het gebouw huisvest nu het Museum van Byzantijnse Mozaïeken met vondsten uit Jiyeh evenals collecties traditionele wapens en kledij uit de 19e eeuw. De terrastuinen bieden uitzicht over het Chouf-gebergte en omliggende dorpen. In de zomer wordt op de hoofdbinnenplaats het Beiteddine Festival gehouden, dat Arabische en internationale muziekuitvoeringen presenteert.

De Grotte de Jeita bestaat uit twee gescheiden maar met elkaar verbonden kalksteengrotten die zich over een totale lengte van ongeveer 9 kilometer uitstrekken. De benedengrot, doorsneden door een ondergrondse rivier, kan per boot worden verkend, terwijl de bovengrot te voet toegankelijk is en talrijke stalactieten en stalagmieten bevat. Het grottensysteem ligt ongeveer 18 kilometer ten noorden van Beiroet en behoort tot de belangrijkste karstformaties in het oostelijke Middellandse Zeegebied. Geologisch onderzoek dateert de vorming van deze kalksteenstructuren in het Midden-Jura, ongeveer 160 miljoen jaar geleden.

Het Qadisha-dal herbergt enkele tientallen kloosters en kluizenaarswoningen uitgehouwen in de rotswanden langs deze diepe kloof. Deze monastieke nederzettingen dateren uit de 4e tot 15e eeuw, toen maronitische gemeenschappen hun toevlucht zochten in dit afgelegen bergdal. Tot de belangrijkste locaties behoren het klooster van Qozhaya met zijn ondergrondse kapel en het klooster Mar Elisha uit de 14e eeuw. Het dal documenteert de ontwikkeling van christelijke kloosterarchitectuur in het Nabije Oosten gedurende meer dan duizend jaar en vormt samen met het nabijgelegen cederbos een UNESCO-werelderfgoedlocatie.

De antieke Fenicische stad Tyrus bewaart een uitgebreide necropolis met honderden sarcofagen uit verschillende perioden. De begraafplaatsen strekken zich uit over verschillende gebieden en documenteren begrafenispraktijken van de 2e eeuw v.Chr. tot de 6e eeuw n.Chr. Deze necropolis vult de archeologische collecties van het land aan door haar Romeinse en Byzantijnse grafmonumenten en versierde stenen sarcofagen, waarvan er enkele nu worden tentoongesteld in het Nationaal Museum in Beiroet. De site illustreert de continue bewoning van deze belangrijke havenstad gedurende meer dan acht eeuwen.

Château Ksara werd in 1857 gesticht door jezuïetenmonniken in de Bekaa-vallei en geldt als de oudste wijnmakerij van Libanon. Het domein beschikt over een netwerk van natuurlijke kalksteengrotten uit de Romeinse tijd, die zich over twee kilometer uitstrekken en tegenwoordig als rijpingskelders dienen. De rondleidingen omvatten een wandeling door de ondergrondse gewelven waar de wijnen bij constante temperatuur en luchtvochtigheid rijpen, samen met uitleg over het wijnmaakproces in deze historische wijnstreek. De proeverijen bieden de mogelijkheid om verschillende jaargangen en druivensoorten te vergelijken die in de omliggende wijngaarden worden geteeld.

Het Archeologisch Museum van de American University of Beirut bewaart een verzameling voorwerpen uit het oostelijke Middellandse Zeegebied en het Nabije Oosten. Deze instelling documenteert enkele duizenden jaren menselijke bewoning in de regio door middel van keramiek, munten, glas en beeldhouwwerken uit verschillende historische perioden. De tentoongestelde stukken komen uit archeologische opgravingen in Libanon en buurlanden en omvatten objecten van de bronstijd tot de islamitische periode. Het museum fungeert als onderzoekscentrum en educatieve voorziening voor studenten en bezoekers die geïnteresseerd zijn in de materiële cultuur van deze regio.

Deze Romeinse thermen in het centrum van Beiroet dateren uit de stichting van de stad als Colonia Julia Augusta Felix Berytus in de eerste eeuw. Het complex omvatte meerdere bassins voor koude, warme en hete baden, samen met kleedkamers en vloerverwarmingssystemen. Archeologen hebben de overblijfselen blootgelegd na de verwoestingen van de burgeroorlog en documenteerden mozaïekfragmenten en delen van de hypocaust verwarmingsstructuur. Deze thermen dienden als sociaal centrum voor de Romeinse bevolking en bleven operationeel tot de zesde eeuw.

Het Grieks-orthodoxe klooster Notre-Dame de Nourieh staat op een klif boven Hamat langs de Libanese kust. Het complex werd gesticht in de vierde eeuw en in de loop der eeuwen uitgebreid. Vanaf het kloosterterras kijkt men uit over de Middellandse Zee en de omringende bergen. De kerk herbergt religieuze kunstwerken en iconen uit verschillende periodes. Het klooster blijft functioneren als actieve bedevaartplaats voor gelovigen van de Grieks-orthodoxe Kerk en ontvangt bezoekers die geïnteresseerd zijn in de monastieke geschiedenis van de regio.

Dit Romeinse wagenmenstadion uit de 2e eeuw strekt zich over 480 meter uit in Tyrus en behoort tot de best bewaarde voorbeelden van dit type in het oostelijk Middellandse Zeegebied. De stenen gewelven en zitplaatsen boden plaats aan 20.000 toeschouwers die hier wagenraces en andere openbare evenementen bijwoonden. De structuur documenteert het belang van Tyrus als Romeinse provinciestad en vult de archeologische collecties van Libanon aan, die reiken van Fenicische heiligdommen tot middeleeuwse vestingen.

Deze militaire installatie uit de 6e eeuw staat op 1400 meter hoogte in de Bekaavallei en behoudt verdedigingsmuren samen met een ondergronds waterreservoir. Het fort van Niha documenteert de Byzantijnse aanwezigheid in deze strategische bergstreek en illustreert de militaire technieken van de periode door zijn bewaard gebleven vestingstructuren en zijn hydraulisch systeem dat de watervoorziening tijdens belegeringen verzekerde.

Deze orthodoxe kathedraal werd in de 19e eeuw gebouwd en vertoont Byzantijnse architectonische kenmerken met een achthoekige koepel van zandsteen. De iconostase binnen toont religieuze afbeeldingen volgens de orthodoxe traditie. Het gebouw staat in het historische centrum van Beiroet en dient de Grieks-orthodoxe gemeenschap als gebedsplaats. De kathedraal documenteert de aanwezigheid van orthodoxe christenen in Libanon tijdens de Ottomaanse periode en moderne tijden.

Dit Romeinse theater uit de 2e eeuw bereikt een doorsnede van ongeveer 87 meter en bood plaats aan zo'n 5000 toeschouwers. De tribunes werden gebouwd uit rood en grijs graniet, materialen die door Romeinse bouwers werden gewaardeerd om hun duurzaamheid. De structuur maakt deel uit van het archeologische complex van Baalbek, een van de belangrijkste Romeinse sites in het Nabije Oosten. Vandaag documenteert het theater de bouwkundige capaciteiten van Romeinse ingenieurs in deze regio van Libanon.

Het Omajjaden-paleis in Anjar is een rechthoekig paleiscomplex gebouwd tijdens de 8e eeuw onder kalief Walid I. Het terrein beslaat een oppervlakte van 114 meter lengte en 84 meter breedte en volgt Romeinse architectonische modellen met twee kruisende hoofdassen. Het complex omvat zuilengalerijen met Korinthische kapitelen, arcades gebouwd met afwisselende lagen steen en baksteen, en thermale baden ontworpen volgens Romeinse normen. Deze archeologische locatie toont de overname van Byzantijnse bouwtechnieken door de Omajjaden-dynastie en ligt op een strategische positie langs oude handelsroutes die Damascus met de Middellandse Zeekust verbonden.

Het Qannoubine-klooster werd in de 4e eeuw uitgehouwen in de rotswand van de Qadisha-vallei en diende eeuwenlang als zetel van het Maronitische Patriarchaat. De in steen uitgehouwen kapellen bewaren middeleeuwse muurschilderingen die liturgische taferelen en heilige figuren uitbeelden. Een ondergronds watersysteem voorzag de monastieke gemeenschap via een netwerk van stortputten en kanalen. De afgelegen locatie stelde monniken en religieuze vluchtelingen in staat hier eeuwenlang onderdak te vinden tijdens perioden van vervolging. Het klooster maakt deel uit van het UNESCO-werelderfgoed van de Qadisha-vallei en documenteert de continuïteit van christelijke aanwezigheid in deze regio sinds de late oudheid.

Het tempelcomplex van Faqra ligt op 1550 meter hoogte in het berggebied en verenigt meerdere Romeinse cultusgebouwen uit de eerste eeuw. Het terrein omvat twee hoofdtempels, verscheidene altaren en een vierkante toren die dienstdeed als wachttoren of seinstation. Inscripties op de bouwwerken getuigen van de verering van meerdere godheden, waaronder Jupiter en Atargatis. De ruïnes verspreiden zich over een uitgestrekt gebied met archeologische resten uit verschillende bouwfasen. De ligging op deze hoogte maakt Faqra tot een van de hoogstgelegen Romeinse heiligdommen in het Nabije Oosten.

Het fort Msaylha verheft zich op een kalkstenen rotsuitsteeksel boven de rivier Nahr el Jaouz en documenteert middeleeuwse militaire architectuur in Libanon. De locatie bereikt men via steile trappen die rechtstreeks in de rots zijn uitgehouwen en leiden naar de versterkte positie die historisch de kustroute tussen de steden Batroun en Tripoli controleerde. Dit fort behoort tot de middeleeuwse verdedigingswerken die werden gebouwd tijdens de kruisvaardersperiode en de daaropvolgende Ottomaanse heerschappij over het gebied.

De rotsinscripties van Nahr el-Kalb documenteren militaire campagnes van de bronstijd tot in de moderne tijd. Gegraveerde teksten flanken de kliffen van het rivierdal, waaronder Egyptische, Assyrische, Babylonische en Romeinse getuigenissen, evenals inscripties uit de kruisvaardersperiode en het Franse mandaat. Deze verzameling van meer dan 20 stèles illustreert het strategische belang van deze doorgang tussen kust en achterland door de millennia heen. De inscripties staan langs de oude kustweg die Fenicië met Syrië verbond.