Ronde architectuur fascineert bouwers sinds de oudheid. Deze collectie verenigt Romeinse amfitheaters zoals het Colosseum, middeleeuwse torens zoals de Ronde Toren in Kopenhagen, barokke koepelconstructies en moderne bouwwerken. De ronde vorm biedt praktische voordelen voor akoestische eigenschappen, structurele stabiliteit en optimaal ruimtegebruik. De geselecteerde gebouwen vervullen verschillende functies: religieuze tempels, vestingwerken, observatoria, musea en evenementenlocaties. Elk voorbeeld toont hoe architecten de ronde vorm hebben aangepast aan lokale omstandigheden en culturele vereisten. Van antieke stenen constructies tot hedendaagse wolkenkrabbers documenteert deze selectie de technische ontwikkeling door de eeuwen heen.
Rome, Italië
Het Colosseum werd begonnen onder keizer Vespasianus en ingewijd door zijn zoon Titus in 80 na Christus. Dit elliptische amfitheater meet 189 meter in de lengte en 156 meter in de breedte, met een buitenmuur van 48 meter hoog. De arena beschikte over een complex systeem van ondergrondse gangen waar gladiatoren en wilde dieren werden gehouden voor de gevechten. De vier niveaus konden ongeveer 50.000 toeschouwers herbergen, verdeeld volgens sociale rang.
Wiltshire, Engeland
Stonehenge is een prehistorisch monument uit het derde millennium voor Christus, bestaande uit een cirkelvormige opstelling van staande stenen. De massieve zandstenen wegen tot 30 ton en werden over grote afstanden getransporteerd. Dit neolithische complex werd in verschillende bouwfasen opgericht en diende waarschijnlijk rituele en astronomische doeleinden. De locatie toont de opmerkelijke technische vaardigheden van prehistorische gemeenschappen in Zuid-Engeland.
Rome, Italië
Het Pantheon werd gebouwd tussen 118 en 128 na Christus onder keizer Hadrianus en diende oorspronkelijk als tempel gewijd aan alle Romeinse goden. Dit bouwwerk kenmerkt zich door een monumentale koepel met een diameter van 43,3 meter, waardoor het de grootste ongewapende betonnen koepel ter wereld is. De centrale oculus aan de top van de koepel vormt de enige bron van natuurlijk licht en meet 9 meter in doorsnede. Het architectonische ontwerp bevat getrapt cassetteplafond dat het gewicht van de koepel vermindert en de structurele stabiliteit waarborgt. Sinds de 7e eeuw functioneert het Pantheon als christelijke kerk.
Londen, Engeland
De Royal Albert Hall opende in 1871 als eerbetoon aan Prins Albert en functioneert als ronde concertzaal. Dit gebouw biedt plaats aan 5.272 bezoekers en organiseert jaarlijks meer dan 390 evenementen, waaronder klassieke concerten, rockoptredens, balletproducties en filmvertoningen. De elliptische koepel van glas en staal overspant de hoofdzaal zonder dragende zuilen. De rode bakstenen gevel toont een terracotta fries met afbeeldingen van kunsten en wetenschappen.
Sydney, Australië
Het Sydney Opera House werd gebouwd tussen 1959 en 1973 naar ontwerpen van de Deense architect Jørn Utzon. De kenmerkende witte dakdelen in de vorm van schelpen zijn bedekt met meer dan een miljoen geglazuurde keramische tegels en rijzen op boven het water van Bennelong Point. Het gebouw herbergt meerdere zalen, waaronder de Concert Hall met 2.679 zitplaatsen en het Joan Sutherland Theatre. De constructie rust op 580 pijlers die tot 25 meter onder zeeniveau reiken. Het Opera House bevat ongeveer 1.000 vertrekken en beslaat een oppervlakte van 4,4 hectare.
Bilbao, Spanje
Het Guggenheim Museum Bilbao opende in 1997 volgens ontwerpen van architect Frank Gehry. De organische vormen van titanium, glas en kalksteen strekken zich uit langs de rivier de Nervión. Het museum toont wisselende tentoonstellingen van moderne en hedendaagse kunst, samen met locatiespecifieke installaties in zijn 19 galerijen. De collectie omvat werken van kunstenaars uit de 20e en 21e eeuw uit verschillende internationale stromingen.
Londen, Engeland
Het Globe Theatre is een reconstructie van het Elizabethaanse theater waar William Shakespeare zijn werken opvoerde. Het in 1997 geopende gebouw aan de zuidoever van de Theems werd gebouwd volgens historische plannen en documenten. De cirkelvormige houten constructie heeft een open binnenplaats, drie zitlagen en een podium dat in de binnenplaats uitsteekt. Het theater brengt van mei tot oktober toneelstukken van Shakespeare en zijn tijdgenoten. Het publiek ervaart de voorstellingen onder dezelfde omstandigheden als in de 16e eeuw, inclusief natuurlijke verlichting en gedeeltelijk staanplaatsen.
Parijs, Frankrijk
Het Louvre is een voormalig koninklijk paleis uit de 12e eeuw dat nu het grootste kunstmuseum ter wereld herbergt. De collecties omvatten ongeveer 380.000 objecten, waaronder Egyptische oudheden, Griekse en Romeinse sculpturen en Europese schilderijen van de Middeleeuwen tot 1848. Tot de meest bekende werken behoren de Mona Lisa van Leonardo da Vinci, de Venus van Milo en de Nike van Samothrake. Het paleis combineert middeleeuwse vestingarchitectuur met renaissance- en neoklassieke uitbreidingen.
Vaticaanstad
De Sint-Pietersbasiliek verrijst boven het graf van de apostel Petrus en werd gebouwd tussen 1506 en 1626 naar ontwerpen van Bramante, Michelangelo en andere architecten. De koepel van Michelangelo beheerst de skyline van Rome en bereikt een hoogte van 136 meter. Binnenin bewaakt de Pietà van Michelangelo het rechter zijschip, terwijl het bronzen baldakijn van Bernini het pauselijk altaar overdekt. De basiliek herbergt talrijke kapellen, pauselijke graven en kunstwerken uit vijf eeuwen.
Pompeii, Italië
Dit Romeinse amfitheater werd gebouwd rond 70 v.Chr., wat het een van de oudste bewaard gebleven bouwwerken van dit type maakt. Het Grote Amfitheater van Pompeii heeft drie concentrische niveaus van zitplaatsen die plaats boden aan maximaal 20.000 toeschouwers. De elliptische arena was gastheer voor gladiatorengevechten en openbare spektakels. De structuur toont typische Romeinse bouwtechnieken met massieve buitenmuren en interne trappen die toegang gaven tot verschillende zitsectoren. Begraven onder as na de uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Christus, werd het theater blootgelegd tijdens archeologische opgravingen.
Orkney-eilanden, Schotland
De Steenkring van Brodgar werd gebouwd tijdens het Neolithicum tussen 2500 en 2000 v.Chr. Deze megalithische steencirkel bestaat momenteel uit 27 rechtopstaande stenen, hoewel oorspronkelijk 60 monolithen de complete ring vormden. Het terrein meet ongeveer 104 meter in diameter en wordt omringd door een cirkelvormige gracht die in het gesteente is uitgehakt. De stenen bereiken hoogtes tot 4,7 meter. De kring van Brodgar vormt samen met de nabijgelegen Stenen van Stenness en de grafheuvels van Maeshowe een belangrijk neolithisch ceremonieel centrum op de Orkney-eilanden.
Parijs, Frankrijk
Het Musée d'Orsay bevindt zich in een verbouwd stationsgebouw op de linkeroever van de Seine. Het voormalige Gare d'Orsay werd gebouwd in 1900 voor de Wereldtentoonstelling en heropend als museum in 1986. De collectie richt zich op Franse kunst van 1848 tot 1914 en omvat schilderijen, beeldhouwwerken, foto's en meubelstukken. De tentoongestelde werken bevatten creaties van impressionistische en postimpressionistische kunstenaars zoals Monet, Renoir, Degas, Cézanne, Van Gogh en Gauguin. De grote stationshal met zijn glazen dak dient als centrale tentoonstellingsruimte.
Cornwall, Engeland
Het Eden Project herbergt verschillende geodetische koepels die verschillende klimaatzones nabootsen. De biomen tonen plantencollecties uit tropische regenwouden, mediterrane gebieden en gematigde zones. De grootste koepel meet 110 meter in doorsnede en bevat meer dan duizend plantensoorten van verschillende continenten. Het complex werd gebouwd in een voormalige kaolienmijn en vervult onderzoeks- en educatieve doeleinden met betrekking tot plantendiversiteit en duurzame landbouw.
Istanbul, Turkije
De Hagia Sophia werd gebouwd in de 6e eeuw onder keizer Justinianus en diende bijna duizend jaar als Byzantijnse kathedraal. De centrale koepel, met een diameter van 31 meter, rijst op boven een vierkante basis en wordt ondersteund door halve koepels en massieve pilaren. Na de Ottomaanse verovering in 1453 werd het gebouw omgevormd tot moskee, waarbij minaretten werden toegevoegd en christelijke mozaïeken werden bedekt. Sinds 1935 functioneert deze constructie als museum en toont zowel Byzantijnse als Ottomaanse architectuurelementen.
Berlijn, Duitsland
De Deutsche Oper Berlin opende in 1961 in de wijk Charlottenburg en biedt 1865 zitplaatsen. Het gebouw beschikt over een van de grootste podia van Duitsland met een oppervlakte van meer dan 2400 vierkante meter. Architect Fritz Bornemann ontwierp het gebouw in de modernistische stijl van de naoorlogse periode. De Deutsche Oper Berlin presenteert jaarlijks ongeveer 270 voorstellingen uit het repertoire van opera, ballet en concerten.
Verona, Italië
De Arena van Verona is een Romeins amfitheater gebouwd in de eerste eeuw na Christus, oorspronkelijk opgericht voor gladiatorengevechten en openbare spektakels. Met een capaciteit van ongeveer 22.000 toeschouwers behoort deze elliptische structuur tot de best bewaarde antieke amfitheaters ter wereld. Sinds het begin van de twintigste eeuw dient de Arena als locatie voor operavoorstellingen, die jaarlijks tijdens de zomermaanden plaatsvinden en bezoekers van over de hele wereld aantrekken.
Madrid, Spanje
Het Santiago Bernabéu Stadion werd geopend in 1947 en biedt momenteel plaats aan 81 044 toeschouwers. Het dient als thuisbasis van voetbalclub Real Madrid en ligt in het centrum van de Spaanse hoofdstad. Het stadion is vernoemd naar voormalig clubvoorzitter Santiago Bernabéu Yeste, die een belangrijke rol speelde bij de bouw ervan. Het beschikt over moderne faciliteiten en is meerdere keren gerenoveerd om te voldoen aan de eisen van internationale wedstrijden.
Yangon, Myanmar
De Shwedagon-pagode rijst 99 meter boven Yangon uit en geldt als het belangrijkste boeddhistische heiligdom van Myanmar. De stoepa werd oorspronkelijk gebouwd in de 6e eeuw en is in de loop der eeuwen meerdere keren uitgebreid. Het oppervlak is bedekt met echt bladgoud dat door pelgrims wordt geschonken. De top draagt een parasol versierd met 5.448 diamanten en 2.317 robijnen. Het complex omvat talrijke kleinere stoepas, beelden en gebedsruimtes op een platform dat via trappen bereikbaar is.
Washington D.C., Verenigde Staten
Het Jefferson Memorial werd gebouwd tussen 1939 en 1943 naar ontwerp van architect John Russell Pope. Het monument eert Thomas Jefferson, de derde president van de Verenigde Staten en hoofdauteur van de Onafhankelijkheidsverklaring. De neoklassieke ronde rotonde herbergt een 5,8 meter hoge bronzen standbeeld van de president, gemaakt door beeldhouwer Rudulph Evans. De binnenmuren tonen fragmenten uit Jeffersons belangrijkste geschriften, waaronder passages over godsdienstvrijheid en onderwijs. De ronde structuur staat aan de oever van het Tidal Basin en wordt gedragen door 26 Ionische zuilen.
Mosta, Malta
De Rotonde van Mosta is een rooms-katholieke parochiekerk gebouwd tussen 1833 en 1860 in neoklassieke stijl. De koepel meet 37 meter in doorsnede en behoort tot de grootste vrijdragende kerkkoepels van Europa. Op 9 april 1942 doorboorde een Duitse vliegtuigbom de koepel tijdens de mis maar ontplofte niet. Deze gebeurtenis wordt door gelovigen als wonderbaarlijk beschouwd. De kerk biedt plaats aan ongeveer 12.000 mensen en fungeert als herkenningspunt van Mosta.
Rila, Bulgarije
Het klooster van Rila werd gesticht in de 10e eeuw en ligt in de bergen van het Rilagebergte. Het complex combineert Byzantijnse architectuur met elementen van de Bulgaarse Renaissance uit de 19e eeuw. Vier massieve verdedigingstorens markeren de hoeken van het rechthoekige complex en bieden bescherming. De kloosterkerk toont fresco's en iconen uit verschillende perioden. Het klooster diende eeuwenlang als geestelijk en cultureel centrum van Bulgarije tijdens de Ottomaanse overheersing.
Rome, Italië
De Capitolijnse Heuvel vormde het politieke en religieuze centrum van het oude Rome. Het Piazza del Campidoglio werd in de 16e eeuw ontworpen door Michelangelo en heeft een ovale geometrische indeling met het ruiterstandbeeld van Marcus Aurelius in het midden. De drie paleizen rond het plein herbergen nu de Capitolijnse Musea. Op de heuvel stonden de Jupitertempel en de Tempel van Juno Moneta uit de 6e eeuw v.Chr., waarvan archeologische overblijfselen bewaard zijn gebleven.
Rome, Italië
Castel Sant'Angelo werd oorspronkelijk gebouwd in 139 na Christus als mausoleum voor keizer Hadrianus en zijn familie. De massieve cilindrische structuur van travertijn en tufsteen kreeg een militaire functie tijdens de Middeleeuwen en werd verbonden met het Vaticaan via een versterkte corridor. De pausen gebruikten het kasteel als toevluchtsoord tijdens belegeringen en als gevangenis. Tegenwoordig herbergt het gebouw een museum dat de verschillende historische functies door de eeuwen heen documenteert.
Abu Dhabi, VAE
Het hoofdkantoor van Aldar werd ontworpen door architectenbureau MZ Architects en dient als administratief centrum voor het vastgoedbedrijf. Het gebouw heeft een cirkelvormige structuur gevormd door twee convexe glasgevels. De constructie bestaat uit een stalen frame met betonnen kernen en een buitenschil van reflecterend glas. Het gebouw bevat kantoorruimtes, vergaderzalen en technische faciliteiten verspreid over meerdere verdiepingen. De vorm werd gerealiseerd door computerondersteunde ontwerpmethoden en vereiste gespecialiseerde bouwtechnieken voor structurele stabiliteit en klimaatbeheersing.
Berlijn, Duitsland
De Berlijnse Televisietoren reikt tot 368 meter hoogte en beschikt over een observatieplatform op 203 meter, samen met het draaiende restaurant Sphere. De torenbol meet 32 meter in doorsnee en herbergt meerdere niveaus voor bezoekers. De in 1969 ingewijde toren heeft twee liften die gasten in 40 seconden naar het uitkijkniveau brengen. Het restaurant maakt elke 30 tot 60 minuten een volledige draaiing en biedt daarbij een 360 graden uitzicht over de Duitse hoofdstad. De toren vervult nog steeds zijn oorspronkelijke functie als zendinstallatie voor radio- en televisieprogramma's.
Preslav, Bulgarije
De Ronde Kerk van Preslav werd gebouwd in de 10e eeuw tijdens het bewind van de Bulgaarse tsaar Simeon I. Dit religieuze bouwwerk heeft een cirkelvormige plattegrond en vertegenwoordigt een belangrijk voorbeeld van middeleeuwse Bulgaarse architectuur. De kerk bevat fragmenten van muurschilderingen en mozaïeken die inzicht geven in de artistieke tradities van het Eerste Bulgaarse Rijk. De archeologische overblijfselen documenteren de liturgische functie en decoratieve behandeling van religieuze gebouwen uit deze periode.
Pisa, Italië
Deze witmarmeren klokkentoren rijst 56 meter hoog op en helt 3,9 graden naar het zuiden. De bouw begon in de 12e eeuw als vrijstaande campanile van de kathedraal van Pisa. De karakteristieke helling ontstond tijdens de bouw door de zachte ondergrond van klei, zand en schelpen. De toren telt acht verdiepingen met zes niveaus van arcaden en een klokkenkamer bovenaan. De Romaanse architectuur toont 207 zuilen die de verschillende niveaus sieren.
Kopenhagen, Denemarken
De Ronde Toren werd in 1642 gebouwd als astronomisch observatorium en onderscheidt zich door zijn karakteristieke spiraalvormige helling die zich 209 meter uitstrekt zonder trappen tot aan de top. Deze constructie maakte het mogelijk om instrumenten en paardenkarren naar het bovenste niveau te vervoeren. Vandaag herbergt het platform op 36 meter hoogte nog steeds een werkende telescoop die wordt gebruikt voor publieke waarnemingen. Het bouwwerk diende oorspronkelijk de Universiteit van Kopenhagen voor astronomisch onderzoek en behoort tot de oudste operationele observatoria van Europa.
Yucatán, Mexico
El Caracol is een astronomisch observatorium uit de 7e eeuw in de Maya-stad Chichén Itzá. Het gebouw dankt zijn naam aan de spiraalvormige trap binnenin, die doet denken aan een slakkenhuis. Maya-astronomen gebruikten de ramen en openingen in de ronde koepel om de bewegingen van Venus, de zon en andere hemellichamen te volgen. De oriëntatie van de structuur maakte precieze waarnemingen mogelijk tijdens equinoxen en zonnewendes. El Caracol toont de geavanceerde astronomische kennis van de Maya-beschaving en hun vermogen om complexe kalenders en hemelcycli te berekenen.
Oxford, Engeland
De Radcliffe Camera werd gebouwd tussen 1737 en 1749 naar ontwerpen van architect James Gibbs en dient sinds de opening als leeszaal voor de Bodleian Library. Dit ronde gebouw in Palladiaanse stijl heeft een stenen gevel van Headington-zandsteen, gemarkeerd door paren Korinthische zuilen. De met lood bedekte koepel rijst op boven een hoge tambour met rondboogvensters. De begane grond bevat tongewelfde ruimtes, terwijl de hoofdleeszaal zich op de eerste verdieping onder de koepel bevindt. De bibliotheek herbergt momenteel voornamelijk collecties gericht op geschiedenis en Engelse literatuur.
Valencia, Spanje
De Torres de Serranos werden in de 14e eeuw gebouwd als noordelijke poort van de middeleeuwse stadsmuren van Valencia. Deze verdedigingstorens bestaan uit twee veelhoekige torens verbonden door een centrale boog. De torens dienden niet alleen ter verdediging, maar ook als gevangenis en later als bewaarplaats voor kunstwerken tijdens de Spaanse Burgeroorlog. Tegenwoordig kunnen bezoekers de torens beklimmen en genieten van het uitzicht over de oude stad en het Turia Park vanaf het bovenste terras.
Antofagasta, Chili
De Main du Désert is een 11 meter hoge betonnen sculptuur van de Chileense kunstenaar Mario Irarrázabal, opgericht in 1992 in het hart van de Atacamawoestijn. De monumentale hand rijst op uit het zand ongeveer 75 kilometer ten zuiden van Antofagasta langs de Pan-Amerikaanse snelweg. Irarrázabal creëerde dit werk voor een beeldhouwsymposium georganiseerd door Corporación Pro Antofagasta. De vijf vingers komen tevoorschijn uit de kale woestijnbodem en vormen een contrast met de eindeloze uitgestrektheid van het landschap. Het beeldhouwwerk werd ontworpen als symbool van menselijke kwetsbaarheid en eenzaamheid in de extreme omgeving.
München, Duitsland
Het BMW Museum presenteert de geschiedenis van de Beierse autofabrikant in zijn cilindrische gebouw. De tentoonstelling toont voertuigen uit verschillende tijdperken, technische ontwikkelingen en motoren die de evolutie van het merk documenteren. Het museum bevindt zich naast het Olympisch Park en het BMW-hoofdkantoor.