Habitat 67

De architectuur van de 20e en 21e eeuw heeft stedelijke centra getransformeerd met bouwwerken die de grenzen van de techniek verleggen. Observatietorens zoals de Space Needle in Seattle en experimentele wooncomplexen zoals Habitat 67 in Montreal tonen de evolutie van bouwtechnieken. Architecten hebben nieuwe vormen onderzocht met materialen zoals staal, glas en beton, en structuren ontworpen die tegemoetkomen aan de toenemende eisen van grote steden. Deze verzameling omvat gebouwen die hun tijd markeerden door hun innovatieve ontwerp. In Barcelona presenteert Antoni Gaudí's Casa Milà een golvende gevel die afwijkt van traditionele normen, terwijl in Londen 30 St Mary Axe energiebesparende technologieën in zijn 180 meter hoge structuur integreert. Van Bilbao’s Guggenheim Museum, bedekt met titanium, tot artificiële eilanden in de Perzische Golf in Dubai, illustreren deze projecten de variëteit in architecturale benaderingen wereldwijd. Elk gebouw weerspiegelt zijn stedelijke omgeving en biedt oplossingen voor technologische en functionele uitdagingen van zijn tijd.

Deze verzameling bevat voorbeelden van architectonische herbestemming waarbij oude industrieterreinen zijn omgevormd tot nieuwe woon-, cultuur- en ontmoetingsruimtes. Deze projecten laten zien hoe moderne architectuur een tweede leven kan geven aan structuren die de geschiedenis van de industrie in Europa en Noord-Amerika hebben beïnvloed, terwijl ze hun oorspronkelijke identiteit behouden. Voorbeelden omvatten de Gasometer in Oberhausen, een 117 meter hoge gasopslag, omgevormd tot tentoonstellingsruimte; de Van Nelle Fabriek in Rotterdam, een oude koffie- en tabaksfabriek, nu cultureel centrum; en de High Line in New York, een 1930s verhoogde spoorweg omgebouwd tot een park van 2,3 kilometer. Het Zeche Zollverein complex in Essen toont Bauhaus-industrieel ontwerp uit de jaren 1930, terwijl Strijp-S in Eindhoven, een voormalig Philips-productiestad, nu creatieve en technologische studios huisvest. Deze locaties tonen de mogelijkheden van het hergebruik van industrieel erfgoed voor publiek toegankelijke ruimtes.

Brutalistische architectuur ontstond in de decennia na de Tweede Wereldoorlog en produceerde gebouwen die traditionele ontwerpen uitdaagden door hun eerlijke uitdrukking van materialen en functies. Van Le Corbusiers Unité d'Habitation in Marseille tot Louis Kahn's National Assembly in Dhaka, deze structuren definiëren een wereldwijde beweging die rauw beton, gewaagde geometrische vormen en blootliggende constructie-elementen prioritiseerde. De stijl bereikte continenten over, vormde universiteitsbibliotheken in Chicago, overheidsgebouwen in Boston en Chandigarh, woonwijken in Londen en culturele centra in São Paulo. Elk gebouw weerspiegelt de architectonische filosofie van zijn tijd, toen architecten functionele ruimtes wilden creëren door directe expressie van structuur en materiaal.

Expo 67 heeft een blijvende indruk achtergelaten op Montreal, met verschillende architectonische structuren die decennia na de sluiting van de Wereldtentoonstelling nog overeind staan. De tentoonstelling, gehouden op eilanden in de Saint Lawrence rivier, trok meer dan 50 miljoen bezoekers en markeerde een keerpunt in de ontwikkeling van de stad. Veel van de oorspronkelijke paviljoens werden na afloop gesloopt of herbestemd, maar verschillende structuren bleven bestaan en dienen de stad nog steeds op verschillende manieren. Deze collectie omvat individuele gebouwen en hele gebieden die uit de Wereldtentoonstelling zijn voortgekomen. Tot de behouden structuren behoren de geodetische koepel van de Biosphère, het experimentele wooncomplex Habitat 67 ontworpen door Moshe Safdie, het voormalige Franse paviljoen dat nu het Casino de Montréal herbergt, en Alexander Calders sculptuur "Three Disks". Het pretpark La Ronde opende als onderdeel van Expo 67 en is vandaag nog steeds in bedrijf. Het terrein binnen wat nu Parc Jean-Drapeau is, omvat ook Place des Nations, het racecircuit Circuit Gilles Villeneuve, en verschillende tuinen en bruggen die voor de Wereldtentoonstelling werden aangelegd. Deze locaties bieden inzicht in de architectonische visies van de jaren zestig en tonen aan hoe een Wereldtentoonstelling een stad permanent kan veranderen.

Architectuur hoeft geen rechte lijnen en rechte hoeken te volgen. Deze verzameling presenteert gebouwen die opvallen door hun vorm: koepels, spiralen, hellende gevels of organische structuren die doen denken aan dieren of planten. Van Gaudí's met mozaïek bedekte werken in Barcelona tot de gestapelde betonnen kubussen van Habitat 67 in Montreal of de kegelvormige trulli van Alberobello, deze structuren tonen alternatieve benaderingen in de bouw. Sommige ontstonden uit technische noodzaak, zoals de tijdelijke kartonnen kathedraal in Christchurch na de aardbeving van 2011. Andere zijn artistieke statements: het Guggenheim Museum in Bilbao met zijn titaniumplaten, het Dansende Huis in Praag of de kubistische huizen in Rotterdam. In Đà Lạt transformeert het Crazy House boomstammen en grotten tot bewoonbare ruimtes, terwijl het Atomium in Brussel een vergroot ijzerkristal voorstelt. Deze structuren trekken bezoekers aan maar roepen ook vragen op over functie en bewoonbaarheid. Het Longaberger Basket Building in Ohio heeft de vorm van een mand van zeven verdiepingen. De Lotus Tempel in New Delhi gebruikt betonnen schalen om 27 bloemblaadjes te vormen. Het hoofdkantoor van Aldar in Abu Dhabi lijkt op een ronde munt. Deze gebouwen verbreden de definitie van wat architectuur kan zijn.

Deze collectie brengt belangrijke werken samen van architect Moshe Safdie, wiens werk zich onderscheidt door bijzondere aandacht voor natuurlijk licht, buitenruimtes en de integratie van gebouwen in hun omgeving. Van Montreal tot Singapore, via Jeruzalem en verschillende Amerikaanse steden, tonen zijn projecten een benadering die hedendaagse behoeften tracht te verzoenen met respect voor lokale contexten. Onder de gepresenteerde realisaties bevinden zich Habitat 67 in Montreal, een experimenteel wooncomplex bestaande uit gestapelde betonnen modules die elke woning een eigen terras bieden, en het Marina Bay Sands-complex in Singapore met zijn drie torens verbonden door een terras van 340 meter. De collectie omvat ook verschillende musea zoals het Yad Vashem Holocaust Geschiedenismuseum in Jeruzalem, het Crystal Bridges Museum of American Art in Bentonville en de National Gallery of Canada in Ottawa. Andere projecten zoals de openbare bibliotheek van Salt Lake City, het Kauffman Center for the Performing Arts in Kansas City of het Khalsa Heritage Memorial Complex in India illustreren de diversiteit van architectonische programma's die aan Safdie zijn toevertrouwd gedurende zijn carrière.

Montreal combineert historische locaties en culturele instellingen langs de Saint Lawrence-rivier. De stad toont haar religieuze verleden in bouwwerken zoals de Notre-Dame-basiliek, waarvan de neogotische gevel dateert uit de jaren 1820, en het Oratorium van Sint-Jozef, een katholieke bedevaartsplaats op Westmount. Mount Royal rijst 233 m boven het stadscentrum uit en biedt uitzicht over het centrum en de rivier. Parc Jean-Drapeau beslaat twee voormalige Expo-eilanden en herbergt nu de Biosphere en het Formule 1-circuit Circuit Gilles-Villeneuve. Culturele voorzieningen omvatten het Museum voor Schone Kunsten, dat Canadese en Europese collecties presenteert, en Pointe-à-Callière, gebouwd op archeologische vindplaatsen uit de 17e eeuw. Oud-Montreal behoudt gebouwen uit de Franse koloniale periode langs geplaveide straten. Het Olympisch Stadion en de Botanische Tuin dateren uit verschillende 20e-eeuwse bouwfasen. Markten zoals Jean-Talon en Atwater verkopen al tientallen jaren regionale producten. Het Quartier des Spectacles concentreert uitvoeringslocaties rond Place des Arts, terwijl de ondergrondse stad voetgangerspassages onder het centrum verbindt.