Monumenten van Parijs: historische feiten, architectuur, Romeinse ruïnes

De Conciergerie maakte oorspronkelijk deel uit van het koninklijk paleis op het Île de la Cité. In de 14e eeuw werd het gebouw omgebouwd tot gevangenis en diende het tijdens de Franse Revolutie als detentiecentrum voor duizenden gevangenen. Marie Antoinette bracht hier haar laatste 76 dagen door voor haar executie in oktober 1793. Haar cel werd later omgevormd tot een herdenkingskapel. De gotische zalen uit de 14e eeuw zijn bewaard gebleven.

De Eiffeltoren rijst 324 meter boven het Champ de Mars uit en biedt bezoekers drie openbare observatieplatforms op verschillende niveaus. De bovenste verdieping herbergt een gereconstrueerd laboratorium dat het wetenschappelijke werk van Gustave Eiffel herdenkt. De ijzeren tralieconstructie werd gebouwd voor de Wereldtentoonstelling van 1889 en diende oorspronkelijk als radiotransmissietoren.

Het Louvre Museum werd in de 12e eeuw gebouwd als koninklijk fort voordat het een paleis werd. De middeleeuwse fundamenten bevinden zich onder de Sully-vleugel en tonen de oorspronkelijke verdedigingsarchitectuur. Een loopbrug leidt bezoekers door de bewaard gebleven muren uit de Middeleeuwen, waar archeologische overblijfselen de vroege geschiedenis van het gebouw documenteren.

De stenen waterspuwers op de gevel van de Kathedraal Notre Dame de Paris dienen voor de waterafvoer van het dak. Deze architectonische elementen stellen mythologische wezens en dieren voor. Hun functie is het regenwater van de muren weg te leiden, waardoor de structuur van het gebouw wordt beschermd.

De Arc de Triomphe werd in opdracht gegeven door Napoleon Bonaparte na de Slag bij Austerlitz en gebouwd tussen 1806 en 1836. Het monument eert de legers van de Franse Revolutie en het Keizerrijk. Onder de boog ligt het Graf van de Onbekende Soldaat uit de Eerste Wereldoorlog, geïnstalleerd in 1920, met een eeuwige vlam die elke avond om 18:30 uur wordt aangestoken. De namen van 558 generaals en belangrijke veldslagen zijn gegraveerd op de binnenmuren.

De Sainte-Chapelle werd tussen 1242 en 1248 gebouwd in opdracht van koning Lodewijk IX om de relikwieën van de Passie van Christus te huisvesten. De koninklijke kapel bestaat uit twee boven elkaar geplaatste kapellen en bevat vijftien monumentale dertiende-eeuwse gebrandschilderde ramen van 600 vierkante meter met bijbelse taferelen. De constructie toont de technische prestaties van de hooggotische architectuur met haar vermogen om massieve stenen muren te vervangen door glasoppervlakken.

Het Panthéon werd gebouwd tussen 1758 en 1790 door architect Jacques-Germain Soufflot als de kerk Sainte-Geneviève. Na de Franse Revolutie werd het in 1791 omgevormd tot nationaal mausoleum. Dit neoklassieke gebouw herbergt de graven van vooraanstaande Franse figuren zoals Voltaire, Rousseau, Victor Hugo, Marie Curie en Alexandre Dumas. Binnen hangt een replica van de slinger van Foucault, die hier in 1851 voor het eerst de rotatie van de aarde demonstreerde. De koepel reikt tot 83 meter hoogte en biedt toegang tot een observatieplatform.

Het Palais Garnier kreeg in 1964 een nieuwe plafondbeschildering in het auditorium. De Franse minister van Cultuur André Malraux gaf schilder Marc Chagall opdracht een modern plafond te creëren boven de historische operazaal. Chagall maakte een kleurrijk werk met taferelen uit veertien opera's en balletten, dat het oorspronkelijke plafond van Jules-Eugène Lenepveu bedekt. Deze artistieke ingreep in het gebouw, ingewijd in 1875, leidde destijds tot discussie.

De Sacré-Coeur-basiliek behoudt haar witte uiterlijk door een natuurlijk proces dat verband houdt met het bouwmateriaal. Gebouwd uit kalksteen uit Château-Landon, scheidt het gebouw calciet af bij blootstelling aan regenwater. Deze chemische reactie zorgt voor een continu zelfreinigend effect op het oppervlak, waardoor de basiliek meer dan een eeuw na de voltooiing haar kenmerkende bleke kleur behoudt.

De begraafplaats Père Lachaise opende in 1804 en beslaat 44 hectare met kronkelende paden en meer dan 70.000 graven. Deze begraafplaats herbergt de grafplaatsen van Oscar Wilde, Édith Piaf, Jim Morrison, Frédéric Chopin en Molière. Het terrein combineert groene zones met monumenten uit verschillende eeuwen en architectonische stijlen. Bezoekers kunnen plattegronden bij de ingang verkrijgen om de graven van bekende figuren te vinden.

Montmartre vormde een centrum van het artistieke leven in Parijs aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw. Deze wijk herbergde het Bateau-Lavoir, een ateliercomplex aan de Rue Ravignan waar talrijke schilders en schrijvers werkten. Pablo Picasso woonde er tussen 1904 en 1909 en creëerde in deze periode belangrijke werken zoals Les Demoiselles d'Avignon. Andere kunstenaars zoals Georges Braque, Juan Gris en Amedeo Modigliani gebruikten eveneens de atelierruimtes in dit gebouw.

Les Invalides is een uitgestrekt 17e-eeuws complex dat oorspronkelijk werd gebouwd als ziekenhuis en verblijfplaats voor oorlogsveteranen. In opdracht van Lodewijk XIV gebouwd, herbergt de locatie nu verschillende militaire musea, waaronder het Musée de l'Armée met uitgebreide collecties wapens, wapenrustingen en militaire voorwerpen. Onder de gouden koepel van de Dôme des Invalides bevindt zich het graf van Napoleon Bonaparte, die hier in 1861 werd bijgezet.

Het Place de la Concorde beslaat 8,64 hectare in het centrum van Parijs en vormt een achthoekig plein tussen de Champs-Élysées en de Jardin des Tuileries. Tijdens de Franse Revolutie stond hier van 1793 tot 1795 een guillotine die 1.119 mensen executeerde, waaronder koning Lodewijk XVI en Marie Antoinette. Het plein werd in 1755 ontworpen onder Lodewijk XV en droeg oorspronkelijk zijn naam voordat het na de revolutionaire periode zijn huidige benaming kreeg.

De Pont Neuf werd gebouwd tussen 1578 en 1607 en strekt zich 232 meter uit over de Seine. Deze stenen brug verbindt het Île de la Cité met beide oevers van de rivier via 12 bogen. De kraagstenen tonen 381 stenen maskers die bosgodheden en mythologische figuren voorstellen. Als eerste Parijse brug gebouwd zonder huizen op de constructie bood de Pont Neuf een vrij uitzicht op de rivier. Koning Hendrik IV opende de brug en liet een ruiterstandbeeld van zichzelf in het midden plaatsen.

Het Centre Pompidou opende in 1977 volgens een ontwerp van de architecten Renzo Piano en Richard Rogers. De constructie toont alle technische elementen aan de buitengevel: blauwe buizen voor airconditioning, groene voor water, gele voor elektriciteit en rode voor transport. Glazen roltrappen aan de westelijke gevel voeren bezoekers door het gebouw. De voorziening herbergt de Bibliothèque publique d'information met vrije toegang, evenals het Musée national d'art moderne dat meer dan 120.000 werken uit de 20e en 21e eeuw bevat.

Het Grand Palais werd gebouwd voor de Wereldtentoonstelling van 1900 en dient als tentoonstellingshal. Het gebouw heeft een glazen dak van 200 meter lang, een van de grootste in zijn soort in Europa. De architectuur combineert klassieke stenen gevels in Beaux-Arts-stijl met een constructie van staal en glas. De centrale hal biedt plaats aan kunsttentoonstellingen, beurzen en culturele evenementen.

Het Champ de Mars is een openbaar park dat zich uitstrekt van de Eiffeltoren tot de École Militaire. Het terrein diende in de 18e eeuw als militair oefenveld voor de militaire school en was getuige van verschillende historische gebeurtenissen tijdens de Franse Revolutie. Het park werd in de 19e eeuw herontworpen voor de Wereldtentoonstellingen en kreeg zijn huidige indeling met grasvelden, met bomen omzoomde lanen en tuinen. De centrale groene ruimte wordt begrensd door wandelpaden en biedt open zicht op de Eiffeltoren.

De kerk La Madeleine werd tussen 1764 en 1842 gebouwd in neoklassieke stijl. De gevel, omgeven door Korinthische zuilen, is geïnspireerd op Romeinse tempels zoals het Maison Carrée in Nîmes. Tijdens de Revolutie diende het gebouw verschillende doeleinden voordat Napoleon besloot er een eretempel voor zijn leger van te maken. Onder Lodewijk XVIII werd het uiteindelijk ingewijd als katholieke kerk.

De archeologische crypte van het Île de la Cité toont vondsten uit twee millennia Parijse geschiedenis. De opgravingen onder het plein voor Notre-Dame onthullen overblijfselen uit de Romeinse tijd, waaronder fundamenten van oude huizen en badinrichtingen. Deze ondergrondse locatie stelt bezoekers in staat de verschillende bouwfasen van de stad te volgen, van de Gallo-Romeinse nederzetting Lutetia tot het middeleeuwse Parijs.

Het Musée de Cluny is gevestigd in een 15e-eeuws herenhuis, het Hôtel de Cluny, gebouwd boven de overblijfselen van Romeinse thermen. Dit museum herbergt een belangrijke collectie middeleeuwse kunst, waaronder religieuze beeldhouwwerken, gebrandschilderde ramen, liturgische voorwerpen en geïllumineerde manuscripten. Tot de hoogtepunten behoren de beroemde wandtapijten van de Dame met de Eenhoorn uit het einde van de 15e eeuw, evenals Gallo-Romeinse vondsten uit de oude nederzetting Lutetia.

Le Mur des Je t'aime werd in 2000 gecreëerd door Frédéric Baron en Claire Kito in Square Jehan Rictus. De installatie bestaat uit 612 geglazuurde lavastenen tegels waarop het woord liefde in 311 talen en dialecten verschijnt. De rode fragmenten verspreid over de muur symboliseren stukken van een gebroken hart dat de mensheid samen moet herstellen.

De overdekte passages van Parijs zijn historische winkelgalerijen met metalen constructies en glazen daken, gebouwd tussen 1800 en 1850. Deze architecturale ensembles herbergen winkels, cafés en restaurants. De passages ontstonden tijdens de industriële revolutie en dienden als beschermde voetgangersroutes tussen de Parijse boulevards. Ze bevatten decoratieve elementen zoals mozaïeken, zuilen en smeedijzeren versieringen. Verschillende van deze passages bevinden zich in de centrale arrondissementen van de stad.

De Arènes de Lutèce is een Romeins amfitheater uit de eerste eeuw met plaats voor 15.000 toeschouwers. Dit antieke bouwwerk diende als locatie voor theatervoorstellingen en gladiatorengevechten tijdens de Gallo-Romeinse periode. Het gebouw werd in de derde eeuw verlaten en in de 19e eeuw herontdekt. Tegenwoordig vormen de Arènes de Lutèce een van de weinige overgebleven getuigenissen van het Romeinse verleden van Parijs en functioneert het als openbaar park.

Het Atelier Brancusi toont het oorspronkelijke atelier van de Roemeense beeldhouwer Constantin Brancusi in Parijs. De ruimte bewaart zijn werkmeubilair, gereedschap en een verzameling van zijn sculpturen. Brancusi werkte hier van 1916 tot zijn dood in 1957, en schonk de volledige inhoud aan de Franse staat onder de voorwaarde dat het atelier getrouw zou worden gereconstrueerd.

Het Musée des Égouts de Paris bevindt zich in het ondergrondse rioolstelsel van de Franse hoofdstad. De riolen werden gemoderniseerd en uitgebreid tijdens de 19e eeuw onder Baron Haussmann. Bezoekers kunnen een deel van het actieve afvalwatersysteem verkennen, dat zich over meer dan 2.400 kilometer onder de stad uitstrekt. Het museum toont de technische ontwikkeling van de Parijse infrastructuur, historisch gereedschap en uitrusting gebruikt door rioolwerkers, en de rol van het systeem in de volksgezondheid sinds de middeleeuwen.

Het Collège des Bernardins werd in de 13e eeuw gebouwd als theologisch opleidingscentrum voor cisterciënzer monniken. De gotische gewelfde zaal heeft slanke zuilen en ribgewelven die zich uitstrekken over een lengte van 70 meter. Na eeuwen van gebruik als pakhuis en brandweerkazerne onderging het gebouw een restauratie vanaf 2004. Tegenwoordig dient dit middeleeuwse complex als locatie voor conferenties, tentoonstellingen en debatten over hedendaagse maatschappelijke onderwerpen.

De Bibliothèque Sainte-Geneviève werd gebouwd tussen 1843 en 1850 volgens de ontwerpen van architect Henri Labrouste. Het gebouw vertegenwoordigt een meesterwerk van de 19e-eeuwse ijzerarchitectuur. De grote leeszaal strekt zich uit over de hele lengte van de eerste verdieping en wordt ondersteund door zichtbare gietijzeren zuilen. De bibliotheek herbergt meer dan twee miljoen documenten, waaronder talrijke middeleeuwse manuscripten en incunabelen. De collecties omvatten werken over theologie, literatuur, geschiedenis en natuurwetenschappen. De instelling dient sinds de opening als openbare studiebibliotheek voor studenten en onderzoekers.

La Cinémathèque Française werd in 1936 opgericht door Henri Langlois en Georges Franju en behoort tot de belangrijkste filmarchieven ter wereld. Het museum bezit een verzameling van meer dan 40.000 films, waaronder stomme films en vroege geluidsfilms van alle continenten. De instelling bewaart ook kostuums, rekwisieten, camera's en documenten met betrekking tot de filmgeschiedenis. Sinds 1972 was de Cinémathèque gevestigd in het Palais de Chaillot alvorens in 2005 te verhuizen naar een gebouw in Bercy, ontworpen door Frank Gehry. Het voormalige American Center werd specifiek aangepast aan de behoeften van het museum. De permanente tentoonstelling toont objecten vanaf de begindagen van de film tot heden.

Het Musée Jacquemart-André bevindt zich in een 19e-eeuws herenhuis in het 8e arrondissement. Édouard André en zijn vrouw Nélie Jacquemart stelden deze collectie samen, die Frans meubilair, schilderijen en wandtapijten uit de 18e eeuw omvat. De Italiaanse afdeling toont werken uit de Renaissance, waaronder schilderijen van Botticelli, Uccello en Mantegna. Dit museum behoudt de oorspronkelijke indeling van de kamers en weerspiegelt de levensstijl van de Parijse hogere kringen tijdens het Tweede Keizerrijk.

De Vlam van de Vrijheid is een levensgrote replica in verguld koper van de fakkel die het Vrijheidsbeeld vasthoudt, gelegen boven de Alma-tunnel. Het monument werd in 1989 geschonken door de International Herald Tribune ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de krant en ter ere van de Frans-Amerikaanse vriendschap. De sculptuur staat op Place de l'Alma en is in de loop der jaren een informele herdenkingsplek geworden.

Het Hôtel de Sens werd in de 15e eeuw gebouwd als residentie voor de aartsbisschoppen van Sens. Het gebouw combineert militaire architectuur met woonruimtes en toont elementen van de late gotiek. Tegenwoordig huisvest het de Forney-bibliotheek, gespecialiseerd in decoratieve kunsten, mode en tuinontwerp. De collectie omvat historische documenten, catalogi en geïllustreerde uitgaven.

Parc Monceau werd in de 18e eeuw aangelegd als een Engelse tuin met een verzameling architectonische folies. Het park bevat een Romeinse zuilengalerij afkomstig van het voormalige Hôtel de Ville, een Egyptische piramide, een Chinese pagode, Venetiaanse bruggen en een Nederlandse windmolen. Deze architectonische elementen werden samengebracht volgens de toenmalige mode voor exotische landschappen. De groene ruimte dient nu als openbaar park in het achtste arrondissement.