Bezoek de Elzas: toeristische locaties, musea, historische steden

La Petite France vormt het historische centrum van Straatsburg met vakwerkhuizen uit de 16e en 17e eeuw. De wijk ligt op het Grande Île waar de Ill zich splitst in verschillende armen. Voormalige leerlooierijen, molens en vissershuizen staan langs de waterwegen. De Ponts Couverts met hun middeleeuwse torens markeren de westelijke ingang van de wijk. De Rue du Bain-aux-Plantes loopt door het centrum met restaurants en ambachtsateliers.

Het Château du Haut-Koenigsbourg verheft zich op 757 meter boven de Elzasser vlakte. Deze middeleeuwse vesting werd in de 12e eeuw gebouwd en diende eeuwenlang als strategisch verdedigingspunt. Na de verwoesting tijdens de Dertigjarige Oorlog bleef het kasteel in puin liggen totdat keizer Wilhelm II de volledige restauratie opdroeg. Architect Bodo Ebhardt leidde de herbouw tussen 1900 en 1908 en baseerde zich daarbij op historische documenten en archeologische vondsten. Het kasteel herbergt nu wapenverzamelingen, gemeubileerde vertrekken en verdedigingswerken die het middeleeuwse leven weergeven. Vanaf de wallen genieten bezoekers van panoramische uitzichten over de Vogezen, het Zwarte Woud en bij helder weer tot aan de Alpen.

Mont Saint-Odile is een katholiek klooster uit de 7e eeuw gelegen op de top van een berg in de Vogezen op 764 meter hoogte. Deze instelling werd gesticht door de heilige Odilia en dient al eeuwen als bedevaartsoord. Het klooster omvat een romaanse kapel, een kloostergang en verschillende gebouwen die bouwstijlen tonen variërend van de middeleeuwen tot de moderne tijd. Het terras biedt uitzicht over de Elzasser vlakte tot aan het Zwarte Woud. De plek is omgeven door een oude stenen muur die bekend staat als de Heidense Muur, waarvan de oorsprong nog steeds onderwerp van archeologisch debat is.

De Cité du Train is het grootste spoorwegmuseum van Frankrijk en toont een collectie van honderd historische locomotieven en rijtuigen op een oppervlakte van 15000 vierkante meter. Het museum schetst de geschiedenis van de Franse spoorwegen vanaf de 19e eeuw tot heden, met gerestaureerde voertuigen georganiseerd in thematische zones. De tentoonstellingen omvatten stoomlocomotieven, elektrische locomotieven, luxetreinen en historische passagiersrijtuigen, waarvan sommige toegankelijk zijn voor bezoekers.

Het Musée Alsacien presenteert een etnografische collectie ondergebracht in drie met elkaar verbonden 17e-eeuwse huizen. De tentoonstelling toont meubels, keramiek, textiel, religieuze voorwerpen en werktuigen die het dagelijks leven van de Elzasser bevolking van de 18e tot het begin van de 20e eeuw documenteren. De zalen zijn thematisch georganiseerd en illustreren de huiselijke cultuur, ambachten, landbouwpraktijken en lokale gewoonten. Het museum bewaart ook een belangrijke collectie traditionele klederdrachten en volkskunstvoorwerpen uit de verschillende regio's van de Elzas.

Het Château de Lichtenberg is een militair fort gebouwd in de dertiende eeuw en later gemoderniseerd onder leiding van Vauban. Het kasteel beschikt over meerdere verdedigingsniveaus met dikke wallen, verdedigingstorens en kazematten. De architectuur toont de ontwikkeling van militaire bouwkunde vanaf de middeleeuwen tot de vroegmoderne periode. Bezoekers kunnen de behouden fortificaties, woongebouwen en ondergrondse gangen verkennen. Het kasteel herbergt ook tentoonstellingen over regionale geschiedenis en vestingtechnieken.

De Cité de l'Automobile toont de Schlumpf-collectie met meer dan 400 historische voertuigen. Dit museum herbergt 122 Bugatti-modellen, de grootste collectie van dit merk ter wereld. Bezoekers ontdekken talrijke Ferrari's, Rolls-Royces, Mercedes-Benzen en andere belangrijke automobielen uit verschillende tijdperken. De tentoonstellingsruimte beslaat verscheidene duizenden vierkante meters en documenteert de evolutie van de automobile vanaf het begin tot vandaag.

Het Écomusée d'Alsace beslaat 100 hectare en brengt 70 authentieke Elzasser gebouwen samen die op hun oorspronkelijke locaties werden gedemonteerd en hier getrouw werden herbouwd. Dit openluchtmuseum documenteert de landelijke architectuur en levenswijze van de regio van de 15e tot de 20e eeuw. Bezoekers kunnen vakwerkhuizen, boerderijen, werkplaatsen, een school en een kapel verkennen. Ambachtslieden demonstreren traditionele technieken zoals pottenbakken, smeedwerk en bakken. Het museum organiseert seizoensgebonden evenementen en nodigt bezoekers uit om historische tuinen en verblijven met oude veeteeltrassen te ontdekken.

Fort de Schoenenbourg maakt deel uit van de Maginotlinie en werd tussen 1931 en 1935 gebouwd als ondergrondse verdedigingsstructuur. De installatie strekt zich uit over meerdere niveaus en omvat accommodatie voor het garnizoen, een volledig uitgerust hospitaal, munitiedepots en artillerieposities. Bezoekers kunnen de ondergrondse gangen, het commandocentrum en de gepantserde geschutskoepels verkennen. Het fort toont de militaire architectuur van het interbellum en biedt inzicht in het dagelijks leven van soldaten onder de grond.

Petite Venise is een historische wijk in het centrum van Colmar, doorkruist door de rivier de Lauch. Dit deel van de stad kenmerkt zich door vakwerkhuizen uit de 16e eeuw die langs de waterwegen staan. De gebouwen tonen de typische Elzasser architectuur met beschilderde houten balken en kleurrijke gevels. Bezoekers kunnen door de smalle straten wandelen of boottochtjes maken over de kanalen om de huizen vanaf het water te bekijken.

De Vauban-dam werd in de 17e eeuw gebouwd onder leiding van militair ingenieur Vauban en vormde onderdeel van de verdedigingswerken van Straatsburg. Dit bouwwerk overspant de Ill en beschikt over een toegankelijk dakterras dat bezoekers uitzicht biedt over de oude binnenstad en de torens van de Kathedraal van Straatsburg. De constructie maakte het mogelijk om het waterpeil van de rivier te reguleren en indien nodig de zuidelijke wijken te overstromen om oprukkende troepen tegen te houden.

Het Musée Unterlinden bevindt zich in een voormalig dominicanenklooster uit de 13e eeuw in het centrum van Colmar. De collectie omvat middeleeuwse en Renaissance kunstwerken, met sculpturen, schilderijen en decoratieve objecten uit de Rijnstreek. Het museum herbergt het Issenheimer Altaarstuk van Matthias Grünewald, een polyptiek uit het begin van de 16e eeuw dat oorspronkelijk werd gemaakt voor het Antonietenklooster in Issenheim. Een moderne uitbreiding verbindt het historische kloostergebouw met een aangrenzend badhuis en toont moderne en hedendaagse kunst, evenals archeologische vondsten uit de regio.

De oude binnenstad van Colmar strekt zich uit over verschillende geplaveide straten met vakwerkhuizen gebouwd tussen de 14e en 18e eeuw. De gebouwen tonen typische Elzasser architectuur met beschilderde houten balken en gekleurde gevels. Langs de kanalen in de wijk Petite Venise staan voormalige ambachtshuizen en leerlooierijen. Het gebied heeft verschillende historische fonteinen, kleine pleinen en restaurants gevestigd in oude gebouwen. Wekelijkse markten vinden regelmatig plaats op de openbare pleinen, waar lokale producten en regionale specialiteiten worden verkocht.

Het Palais Rohan werd tussen 1732 en 1742 gebouwd als bisschoppelijke residentie voor de kardinalen van de familie Rohan-Soubise. Architect Robert de Cotte ontwierp dit classicistische gebouw, gelegen aan de oevers van de Ill. Het paleis herbergt nu drie gemeentelijke musea: het Museum voor Schone Kunsten met schilderijen uit de 14e tot 19e eeuw, het Museum voor Decoratieve Kunsten gevestigd in de voormalige staatsievertrekken van de kardinalen en het Archeologisch Museum met collecties over de regionale geschiedenis van de prehistorie tot de Middeleeuwen.

De oude stad Eguisheim werd in de 8e eeuw gesticht en ontwikkelde zich rond het voormalige kasteel in concentrische ringen. De straten volgen deze middeleeuwse indeling en vormen drie opeenvolgende cirkels rond het historische centrum. De vakwerkhuizen uit de 16e en 17e eeuw tonen verschillende kleuren en traditionele Elzasser architectuur met gesneden houten balken en met bloemen versierde balkons. Het dorp was de geboorteplaats van Paus Leo IX in 1002 en heeft meerdere onderscheidingen ontvangen als een van de mooiste dorpen van Frankrijk.

Het Mémorial Struthof bevindt zich op de locatie van het voormalige concentratiekamp Natzweiler-Struthof, dat tussen 1941 en 1945 door de nazi's werd geëxploiteerd. Het complex omvat bewaard gebleven barakken, wachttorens en de gaskamer. Het museum documenteert de geschiedenis van het kamp, het lot van de gedeporteerden en de dwangarbeid in de steengroeven. Het Europees Centrum van de Gedeporteerde Verzetsstrijder biedt een educatieve benadering van deze donkere periode uit de geschiedenis en dient als plaats van herdenking en reflectie.

La Volerie des Aigles is een fok- en beschermingscentrum voor roofvogels gevestigd in het 12e-eeuwse kasteel van Kintzheim. Deze instelling wijdt zich aan het behoud van bedreigde roofvogelsoorten en biedt dagelijkse vliegdemonstraties waarbij bezoekers adelaars, gieren, valken en wouwen in vrije vlucht kunnen observeren. De vogels vliegen over de hoofden van de toeschouwers en tonen hun natuurlijke jachttechnieken. Het kasteel staat op een heuvel met uitzicht over de Elzasser vlakte en de wijngaarden. Valkeniers leggen tijdens de voorstellingen de biologie, het gedrag en de bedreigingen van deze dieren uit. Het centrum neemt deel aan Europese fokprogramma's en werkt aan de herintroductie van bedreigde soorten in het wild.

Het Europees Parlement werd gebouwd in 1999 en dient als deliberatiecentrum voor Europese afgevaardigden. Het cirkelvormige Louise Weiss-gebouw huisvest maandelijkse plenaire vergaderingen waar de 705 parlementsleden debatteren en stemmen over Europese wetgeving. Het gebouw beschikt over een halfronde zaal met 750 plaatsen, meerdere commissiezalen en faciliteiten voor bezoekers. De architectuur combineert glas en staal in een eigentijds ontwerp.

Het Maison Pfister werd in 1537 gebouwd voor een lakenkoper en behoort tot de meest opmerkelijke burgerhuizen van Colmar. De gevels tonen rijk versierde muurschilderingen met bijbelse en allegorische thema's, samen met tweelaagse erkers omlijst door stenen middenstijlen. De begane grond is van steen gebouwd, terwijl de bovenverdiepingen vakwerk vertonen. De achthoekige traptoren en de gebeeldhouwde houten balkons getuigen van het ambachtelijk vakmanschap uit de renaissance in de Elzas.

MM Park France is een particulier militair museum van 7000 vierkante meter in La Wantzenau. De collectie omvat tanks, vliegtuigen, militaire voertuigen en uniformen uit de Tweede Wereldoorlog. Het museum toont historisch materieel en documenten van verschillende legers uit de oorlogsperiode. De tentoonstelling stelt bezoekers in staat om de militaire geschiedenis van dit tijdperk te ontdekken aan de hand van authentieke voorwerpen.

Het voormalige stadhuis van Mulhouse werd in 1552 gebouwd in Rijnlandse stijl en diende tot 1798 als zetel van het gemeentebestuur. De gevel toont een reeks muurschilderingen uit de 16e eeuw met allegorische voorstellingen van burgerdeugden zoals gerechtigheid, moed en matigheid. Het gebouw heeft een karakteristieke trapgevel en decoratieve beschilderingen die typisch zijn voor de renaissancearchitectuur van de Elzas. De fresco's werden in de 19e eeuw gerestaureerd.

Het museum toont werken van René Lalique en zijn opvolgers in een modern gebouw dat in 2011 werd geopend. De collectie omvat meer dan 650 stuks uit verschillende creatieve periodes: Art Nouveau-sieraden, Art Deco-glaswerk, parfumflacons ontworpen voor grote modehuizen en decoratieve objecten. Het gebouw combineert hedendaagse architectuur met historische stukken en organiseert tijdelijke tentoonstellingen die verschillende aspecten van het Lalique-erfgoed verkennen.

De Collégiale Saint-Thiébaut in Thann werd gebouwd tussen 1307 en 1516 en toont opmerkelijke voorbeelden van gotische architectuur. Deze kerk bevat middeleeuwse glas-in-loodramen met afbeeldingen van bijbelse scènes en heiligen. Het gebeeldhouwde portaal uit de 15e eeuw presenteert gedetailleerd steenwerk met religieuze motieven. De bouw strekte zich uit over meer dan twee eeuwen en verenigt verschillende fasen van de gotiek.

La Montagne des Singes beslaat 24 hectare bos en herbergt ongeveer 200 Barbarijse apen die in vrijheid leven. Dit natuurcentrum stelt bezoekers in staat deze primaten uit Noord-Afrika te observeren in een omgeving die lijkt op hun natuurlijke leefgebied. De dieren bewegen zich vrijelijk tussen de bomen en over de grond terwijl bezoekers over aangelegde paden door het terrein lopen. Het centrum draagt bij aan het behoud van deze bedreigde soort en biedt informatie over hun sociale gedrag, voeding en de bedreigingen waarmee deze apen worden geconfronteerd in hun oorspronkelijke verspreidingsgebied.

Deze vestingstad werd tussen 1698 en 1703 gebouwd volgens de plannen van Sébastien Le Prestre de Vauban. De structuur volgt een achthoekige indeling met acht bastions verbonden door gordijnen. Het complete systeem omvat glacis, bedekte wegen, contrescarp en met water gevulde grachten. De binnenstad is georganiseerd volgens een orthogonaal stratenpatroon, met een centraal exercitieplein. De Porte de Belfort en de Porte de Colmar vormen de hoofdingangen door de dubbele verdedigingslinie.

Het Parc de l'Orangerie beslaat 26 hectare in het noorden van Straatsburg. Dit park werd in 1804 aangelegd voor keizerin Joséphine en herbergt het naar haar genoemde Pavillon Joséphine. Het terrein omvat een kleine dierentuin waar bezoekers verschillende diersoorten kunnen observeren. Verschillende speelplaatsen bieden kinderen gelegenheid om te spelen. Een meer vormt het middelpunt van het park, waar ooievaars leven, symbolen van de Elzas. De groene ruimtes nodigen uit tot wandelen en ontspanning.

Le Vaisseau is een wetenschapscentrum in Straatsburg, gericht op kinderen en gezinnen. Het gebouw herbergt 130 interactieve installaties verspreid over drie verdiepingen, die verschillende wetenschappelijke gebieden bestrijken. Bezoekers kunnen experimenten uitvoeren, technische apparatuur bedienen en deelnemen aan thematische workshops. Het centrum biedt regelmatig wetenschappelijke demonstraties en educatieve programma's aan. De tentoonstellingen behandelen onderwerpen zoals mechanica, optica, akoestiek, waterwetenschappen en bouwkunde. Het museum bevindt zich in de wijk Neudorf en is bereikbaar met het openbaar vervoer.

Het Musée du Jouet bevindt zich in een voormalige bioscoop in Colmar en toont een collectie van duizend speelgoeditems uit verschillende periodes. De tentoonstelling documenteert de evolutie van speelgoed vanaf de 19e eeuw tot vandaag. Bezoekers ontdekken historische poppen, mechanisch speelgoed, blikken figuren, modeltreinen en moderne spellen. De collectie illustreert de sociale en technologische veranderingen die zich weerspiegelen in de speelgoedproductie. Het museum biedt inzicht in de jeugd van vroegere generaties en toont hoe speelgewoonten in de loop der tijd zijn veranderd.

Het Musée de l'Œuvre Notre-Dame bevindt zich in een 15e-eeuws gebouw in het centrum van Straatsburg. Het museum herbergt een uitgebreide collectie middeleeuwse en Renaissance kunstwerken, waaronder originele beeldhouwwerken en architectuurfragmenten van de kathedraal. De tentoonstelling toont religieuze schilderijen, gebrandschilderde ramen en liturgische voorwerpen uit de regio. Het historische gebouw vertegenwoordigt de Elzasser architectuur en beschikt over een binnenplaats met tuin. De collecties documenteren de artistieke ontwikkeling van de Middeleeuwen tot de Renaissance.

Het Château de Fleckenstein is een middeleeuws fort uit de 12e eeuw, gebouwd op een roze zandsteenrots op 380 meter hoogte. Gelegen in Noord-Elzas nabij de Duitse grens, strekt het bouwwerk zich uit over een lengte van ongeveer 90 meter. Talrijke kamers, trappen en galerijen werden rechtstreeks in de zandsteen uitgehouwen. Bezoekers kunnen de in de rots gehouwen woonvertrekken, de ridderzaal, de cisterne en de verdedigingswerken verkennen. Vanaf de ruïnes is er een wijd uitzicht over de bossen van de noordelijke Vogezen. Het kasteel werd in de 17e eeuw verwoest tijdens de Negenjarige Oorlog.

Het Château du Haut-Andlau is een 14e-eeuws fort gelegen op 450 meter hoogte aan de uitlopers van de Vogezen. Dit middeleeuwse kasteel kenmerkt zich door zijn twee ronde torens en een centraal woongebouw. De structuur werd strategisch geplaatst om het dal te bewaken en behoorde toe aan de familie Andlau. De fortificatie omvat dikke muren en verdedigingsstructuren die de militaire architectuur van de late middeleeuwen demonstreren. Vanaf de ruïnes genieten bezoekers van wijdse uitzichten over de Elzasser vlakte en omliggende wijngaarden.

Het Mémorial de l'Alsace-Moselle documenteert de geschiedenis van de regio tussen 1870 en 1945. De tentoonstelling toont de vier opeenvolgende nationaliteitsveranderingen tussen Duitsland en Frankrijk en belicht het leven van de lokale bevolking tijdens deze overgangen. Bezoekers ontdekken door middel van documenten, foto's en getuigenissen de impact van beide wereldoorlogen op de inwoners van de Elzas en de Moezel.

Het Château de l'Ortenbourg werd in de 13e eeuw gebouwd op een rotspunt op 440 meter hoogte. De vesting heeft een vijfhoekige donjon en verschillende ringmuren. Vanaf de ruïnes genieten bezoekers van een wijd uitzicht over de Elzasser vlakte en de omliggende wijngaarden. Het kasteel was ooit de zetel van de heren van Ortenberg en speelde een belangrijke rol in de regionale geschiedenis. Tegenwoordig kunnen bezoekers de bewaard gebleven muursecties, de karakteristieke toren en de strategische ligging van deze middeleeuwse versterking verkennen.

De Hartmannswillerkopf is een nationale herdenkingsplaats in Zuid-Elzas die herinnert aan de hevige gevechten van de Eerste Wereldoorlog. Deze bergtop was in 1915 het toneel van verwoestende gevechten tussen Franse en Duitse troepen. Het terrein omvat een militaire begraafplaats, bewaard gebleven loopgraven, schuilplaatsen en een tunnelnetwerk. Het in 2017 geopende interpretatiecentrum documenteert de geschiedenis van de gevechten en het leven van de soldaten op deze strategische locatie in de Vogezen.

De kathedraal Notre-Dame van Straatsburg is een gotisch bouwwerk uit de 13e eeuw met een 142 meter hoge spits. De westelijke gevel toont drie portalen met gedetailleerde sculpturen en een groot roosvenster. Binnenin presenteert het mechanische astronomische uurwerk uit de 16e eeuw dagelijks om 12:30 uur zijn figurenprocessie. Het hoofdschip bereikt een hoogte van 32 meter. De kathedraal gebruikt roze Vogezenzandsteen en bepaalt de skyline van de oude stad.

De Bibliothèque Humaniste bewaart een belangrijke collectie middeleeuwse handschriften en gedrukte werken uit de Renaissance. De instelling toont de persoonlijke bibliotheek van humanist Beatus Rhenanus, sinds 2011 opgenomen in het UNESCO-register Memory of the World. De tentoonstelling presenteert liturgische manuscripten uit de 7e tot 15e eeuw samen met wetenschappelijke en literaire werken uit de 15e en 16e eeuw. De collectie documenteert de intellectuele ontwikkeling van het humanisme in de Boven-Rijnstreek.

De kerk Saints-Pierre-et-Paul werd gebouwd in de 13e eeuw en combineert Romaanse architectuurelementen in het schip met gotische structuren in het koor. Het gebouw toont de ontwikkeling van religieuze architectuur tijdens de overgang tussen deze twee stijlen. De Romaanse gedeelten vertonen karakteristieke rondbogen en dikke muren, terwijl het koor de gotische bouwwijze vertegenwoordigt met zijn spitsbogen en hogere gewelven. Deze kerk staat in het historische centrum van Obernai en documenteert verschillende eeuwen religieuze architectuur in de Elzas.

De Collégiale Saint-Martin werd gebouwd tussen 1234 en 1365 en toont de ontwikkeling van de gotische architectuur in de Elzas. Het westportaal dient als hoofdingang, terwijl het schip uit vijf traveeën bestaat die de binnenruimte structureren. Het koor met vijf zijden vormt het oostelijke einde van het gebouw en bevat liturgische ruimtes. De bouw strekte zich uit over meer dan een eeuw en weerspiegelt de architectonische technieken van deze periode.

Deze kerk werd gebouwd in de 15e eeuw en bevat opmerkelijke religieuze inrichting. De gevel toont stenen beeldhouwwerken met religieuze thema's. Binnen kunnen bezoekers muurschilderingen uit verschillende periodes waarnemen. Het houten altaarstuk dateert uit de 16e eeuw en toont gesneden taferelen uit het leven van Christus. Het gebouw combineert gotische architecturale elementen met latere toevoegingen. De kerk getuigt van de religieuze artistieke traditie in de Elzas.

Het Château de Schlossberg ligt op 294 meter boven de vallei van de Weiss. Deze vesting uit de 12e eeuw heeft een ronde donjon van roze graniet die het omliggende landschap domineert. De omringende muren, gebouwd uit hetzelfde materiaal, tonen de middeleeuwse bouwtechnieken van de streek. Vanaf de ruïnes zijn de wijngaarden en het dorp Kaysersberg beneden zichtbaar. Het pad naar het kasteel klimt door beboste hellingen naar de hogere delen, waar resten van de voormalige verdedigingsstructuren te zien zijn. De vesting diende als strategisch punt voor de controle over de vallei gedurende de hele Middeleeuwen.